SOWA OPAC : Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Kiernozi

Książka

W koszyku

oceń

Wilk / Marek Hłasko ; opracowanie i przygotowanie do druku Radosław Młynarczyk. - Warszawa : Wydawnictwo Iskry, cop. 2015. - 351 stron ; 20 cm.

Autor

Hłasko Marek (1934-1969) Autor

Forma i typ

Książki Proza

Odbiorca

Dorośli

Przynależność kulturowa

Literatura polska

Gatunek

Powieść

Książka nominowana w Plebiscycie Książka Roku 2015 lubimyczytać.pl w kategorii Literatura piękna. Niezaprzeczalnie sensacją wydawniczą 2015 r. jest w Iskrach nigdy nieopublikowana powieść Marka Hłaski "Wilk", która była jego debiutem literackim, choć na publikację musiała czekać ponad 60 lat. "Wilk" to historia chłopaka z Marymontu, dorastającego w dwudziestoleciu międzywojennym. Rysiek Lewandowski mieszka w biednej dzielnicy. Środowisko lumpenproletariatu to głównie złodzieje i bezrobotni, bezustannie szukający okazji do zarobienia kilku groszy. Młody człowiek, zapatrzony w westerny, szuka dla siebie szlachetnego wzorca do naśladowania, aby zmienić otaczające go realia. Śni o lepszym życiu, nie do końca wiedząc, czym to „lepsze życie” ma być. W 2015 r. ukazały się dwie wersje powieści: popularna i naukowa. Pierwsza opatrzona została obszernymi przypisami. Wersja naukowa natomiast zawiera, poza samą powieścią, wstęp historycznoliteracki wyjaśniający genezę "Wilka", a także podejmujący próbę przybliżenia struktury dzieła.

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Wypożyczalnia

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 821.162.1 (1 egz.)

Recenzje:

„Wszystko, co czyni człowiek, czyni z tęsknoty za lepszym życiem” - to słowa Marka Hłaski z „Ósmego dnia tygodnia”. Według mnie zdanie to odnosi się do innego utworu tegoż autora; to jedno zdanie jest po prostu streszczeniem fabuły powieści „Wilk”. Utworu Marka Hłaski „nowego” i „starego” jednocześnie. „Nowego” - bo wydanego dopiero w 2015 roku, a „starego” - gdyż najprawdopodobniej jest to pierwsza powieść pisarza, (...) nigdy nie drukowana, odnaleziona przypadkiem. Nawiasem mówiąc, interesująca jest droga tej książki od momentu powstania do chwili publikacji – dłuuuuga, wyboista, kręta. Ciekawe, czy sam autor dzisiaj by tę książkę wydał, a jeśli tak, to czy w takiej właśnie formie... Może by jednak coś w niej zmienił?... Na to pytanie odpowiedzi nie otrzymamy, niestety. Inedita zaś rządzą się swoimi prawami...
Powieść została zatytułowana „Wilk”. Dlaczego? Obraz wilka w naszej świadomości, przedstawiany w literaturze czy filmie jest w większości wypadków negatywny. Wilk jest symbolem drapieżności, zła, okrucieństwa, często zagrożenia. Taki obraz wilka utrwala chociażby bajka o Czerwonym Kapturku. Wilk to jednak także obrońca, opiekun, synonim siły, odwagi i determinacji. Wilczą niezależność i dumę podkreśla chociażby bajka „Pies i wilk” Jeana de la Fontaine'a przetłumaczona na język polski przez Adama Mickiewicza. Tę dwoistą, niejednoznaczną symbolikę wilka wykorzystał Hłasko, nadając tytuł swojej powieści. Tytułowym wilkiem jest młody Lewandowski, chłopak „dziki”, nieujarzmiony, drapieżny i zdeterminowany w pokonywaniu trudności i przeszkód, głodny walki, szukający przestrzeni dla siebie, dumny i niezależny.
Akcja utworu toczy się na warszawskim Marymoncie w okresie międzywojennym. Czytelnik poznaje dzieje Ryśka Lewandowskiego, młodego chłopaka z rodziny robotniczej, który szuka swego miejsca w życiu, a dorastając, coraz bardziej dostrzega, jak to życie jest złe, niesprawiedliwe i nieszczęśliwe. Przed oczyma najpierw kilkuletniego chłopaka, a później nastolatka odkrywa się cała nędza ludzka. Co gorsza, wraz ze zdobywaniem przez Ryśka wiedzy o trudach i brudach życia znika gdzieś jego idealistyczna wiara w dobro, rozwiewają się jak mgła jego wielkie marzenia. „Straszną rzeczą jest stracić dobre marzenia” - podsumowuje narrator szamotaninę życiową Ryśka. Bo też młody Lewandowski najpierw jak Ken Maynard, filmowy kowboj z Dzikiego Zachodu, chciał dokonywać bohaterskich czynów dla ratowania innych, później już tylko walczyć o lepsze i godniejsze życie swoje, swoich rodziców, swojego kolegi, swoich sąsiadów, mieszkańców Marymontu. I cóż? „I co z tego, że człowiek marzył? Nie bój się, życie odbierze ci te twoje marzenia” - stwierdza ze spokojem bohater „Sonaty Marymonckiej”. Tak też się stało i w powieści „Wilk”. Nie udało się Ryśkowi zrealizować planów i zamierzeń. Z wielkim trudem zdobył buty, ale Henek umarł. Antywzorce stały się dla niego wzorcem, a jednak nie udało mu się zostać ani złodziejem, ani mordercą. Gdy wreszcie znalazł pracę, naraził się na szyderstwa i szykany całej swojej dzielnicy. Nie został także komunistą, bo rozwiązano partię. Jednak w myśl przesłania: „Można przegrać lub wygrać, ale nie można, do cholery, rezygnować” Rysiek trwał na stanowisku. Walczył. Nie poddał się. Był jak ten wilk, który opuścił stado, samotny, a niezłomny.
Dla mnie ta książka to zetknięcie z ciemną stroną życia. Zwróciłam uwagę oczywiście na polityczną poprawność tej pozycji w ukazywaniu rzeczywistości tamtych czasów, nawet obraz Dziadka Stalina mnie specjalnie nie zbulwersował (swego czasu zaczytywałam się w utworach typu „Timur i jego drużyna” Arkadego Gajdara czy „Opowieść o prawdziwym człowieku” Borysa Polewoja). Poruszył mnie natomiast opis życia mieszkańców Marymontu. Beznadzieja. Bezsilność. Wegetacja. Zezwierzęcenie. Obraz życia jałowego, pozbawionego wyższych uczuć, umniejszonego do naturalistycznej walki o przetrwanie. Hłasko stworzył świat ohydny, odrażający i odstręczający, a przy tym monotonny, wręcz nudny w swej koszmarnej nicości. Bardzo jednostronny, bo tylko okropny. Autor zdecydowanie przesadził, przedstawiając tylko tę „wykrzywioną tragicznie twarz” życia. „Bo tutaj człowiek już za życia zapomina, że żyje i że jest człowiekiem” - podsumowuje, jakby Marymont i okolice były przedsionkiem piekła. Dobrze chociaż, że wplótł opisy przyrody. Krótkie, ale piękne. Trochę „unormalniają” świat przedstawiony, bo go rozjaśniają. „W Bielańskim Lesie drobniutka rdza obsypała liście drzew, które spadały gęsto, powoli, szeleszcząc cicho w chłodnawym już powietrzu, niesione lekkim wiatrem w dół, na drewniaki.” Prawdziwe perełki w błocku rzeczywistości rozczynionym racicami wieprzy.
"Życie nie jest koniecznością, ale jeśli już człowiek zdecydował się żyć, powinien żyć pięknie". Tak mówił Marek Hłasko. I tę myśl starał się przekazać w powieści „Wilk”. Jej bohaterowie, przygnieceni ciężarem życia, próbują właśnie „żyć pięknie”. Dla mnie jednak ta powieść to przede wszystkim utwór o utracie młodzieńczych marzeń w zetknięciu z prozą życia. No cóż, już stary mistrz Szekspir nauczał: „Życie nie jest lepsze ani gorsze od naszych marzeń, jest tylko zupełnie inne.” Hłasko tę myśl nam przypomniał.
Gabriela Kansik DKK Oleska Biblioteka Publiczna